Wzrost zachorowań na COVID-19 w okresie jesiennym nie tylko zahamował stopniowe łagodzenie ograniczeń sanitarnych, ale wręcz spowodował narzucenie nowych lub powrót już wycofanych rozwiązań. Z tego względu pojawia się wiele wątpliwości oraz pytań restauratorów, w szczególności co do interpretacji niektórych ograniczeń – zwłaszcza, że w znacznej mierze ingerują one w branżę gastronomiczną. Należy zaznaczyć, że sytuacja prawna związana z obostrzeniami sanitarnymi jest bardzo dynamiczna i w zasadzie, co tydzień pojawiają się zmiany w tym zakresie.
Autorka tekstu: mecenas Edyta Duchnowska
Zalecenia Sanepidu
Jednym z narzędzi, które mają pomóc w doraźnym zapobieganiu rozprzestrzeniania się zachorowań na COVID-19 są zalecenia i wytyczne wydawane przez Sanepid. W znacznej części są to ograniczenia daleko idące i szczegółowe, a przecież nie tworzy ich wprost ustawodawca. Stąd liczne wątpliwości, co do obowiązywania tego typu obostrzeń sanitarnych. Dodatkowo słowa „zalecenia” i „wytyczne” wiele osób rozumie jedynie jako niewiążące wskazówki. Trzeba jednak podkreślić, że Sanepid wydaje je na podstawie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zgodnie z którą każda osoba przebywająca na terenie Polski jest zobowiązana do stosowania się do zaleceń i wytycznych wydanych w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego lub epidemii, jak również stanem niebezpieczeństwa szerzenia się chorób zakaźnych.
W związku z tym, trzeba uznać, że zalecenia Sanepidu są wiążące dla restauratorów, chociaż nie zawsze mają oni prawną możliwość ich realizacji. Jednym z opublikowanych zaleceń jest wprowadzenie zasady, by przy jednym stoliku przebywały wyłącznie osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie lub rodzina. Oczywiście restaurator nie ma narzędzi prawnych do realizacji tego zalecenia i nie może sprawdzić jakie relacje łączą gości. Jedyne, co można zrobić, to w odpowiedni sposób poinformować o tym gości.
Dodatkowo niektóre zalecenia w znaczący sposób ograniczają prawa jednostki, co budzi uzasadnione wątpliwości konstytucjonalistów. Obecnie jednak, przepis ustawy na podstawie którego wydawane są wytyczne i zalecenia, korzysta z domniemania zgodności z konstytucją, a więc należy się do niego stosować. Co ciekawe, nie przewidziano wprost kar za łamanie wytycznych Sanepidu, jednak może być to podstawą do kar, m.in. w związku z prawami pracowniczymi, przepisami karnymi dotyczącymi szerzenia się chorób. Dodatkowo niektóre zalecenia sanepidu wprost pokrywają się z rozporządzeniem lub ustawami, za złamanie których grozi nawet do 30.000 zł kary administracyjnej.
Godziny dla seniorów w restauracji
Wiele wątpliwości dotyczy zakazu obsługi innych osób niż seniorzy, zdefiniowani jako osoby powyżej 60. roku życia, w godzinach od 10:00 do 12:00. Są to tzw. godziny dla seniorów, które w założeniu mają stworzyć dla osób starszych możliwość zrobienia zakupów przy mniejszym stopniu ryzyka. Zakaz ten powrócił w związku z jesienną falą zakażeń i obowiązuje od poniedziałku do piątku. Restauratorzy nie są jednak pewni, czy również ich to dotyczy. Aktualne Rozporządzenie Rady Ministrów wskazuje, na to, że zakaz dotyczy sklepów spożywczych, aptek, drogerii i placówek pocztowych. Restauracje nie zaliczają się do żadnej z tych kategorii, a więc obecnie nie ma przeszkód do ograniczenia godzin obsługi młodszych gości.
Ograniczenie godzin działania restauracji
Zgodnie z rządowymi zapowiedziami lokale gastronomiczne zostaną na terenie całego kraju zmuszone do częściowego zamknięcia w godzinach innych niż 6:00-21:00. W pozostałym czasie, będą mogły realizować zamówienia na wynos i w dowozie. Czy oznacza to jednak, że o 20:59 można obsłużyć ostatniego gościa i podać mu posiłek do stolika? Wygląda na to, że nie. Treść analogicznego przepisu, obowiązującego obecnie wyłącznie w czerwonych strefach wskazuje, że po godzinie 21:00 w lokalu już nie może być gości. Należy ich więc odpowiednio wcześniej uprzedzić i ewentualnie nakazać opuszczenie lokalu.
Ograniczenie liczby gości w restauracji
Inne ograniczenie dotyczy liczby gości mogących przebywać w lokalu. Obecnie jest to maksymalnie 1 osoba na 4m2 powierzchni. Planowane zmiany mają dodatkowo zobowiązać do tego, aby pozostawić co drugi stolik wolny. Wracając jednak do limitu osób – padają pytania ,co do tego, kogo obejmuje limit i jak należy go liczyć? Czy w powierzchnię lokalu należy wliczać kuchnię lub inne pomieszczenia niedostępne dla klientów?
Na te pytania odpowiada wprost rozporządzenie. Do limitu osób nie wliczamy obsługi lokalu. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „obsługi lokalu”, ale wydaje się, że należy włączyć do tej kategorii wszystkie osoby, które restaurator zatrudnia na jakiejkolwiek podstawie, lub które wykonują na jego rzecz usługi. Obliczając powierzchnię należy natomiast brać pod uwagę wyłącznie obszar udostępniany gościom – jest to więc nie tylko sala ze stolikami, ale również toaleta czy szatnia.
Obowiązywanie ograniczeń z żółtych i czerwonych stref
Już kilka tygodni temu zdecydowano o podziale kraju na strefy o różnym stopniu nasilenia epidemii. Obecnie cały teren państwa jest żółtą albo czerwoną strefą i w związku z tym obowiązują zróżnicowane ograniczenia, czasami w miejscach położonych bardzo blisko siebie. W związku z tym powstało bardzo wiele wątpliwości – które przepisy stosować? Odpowiedź jest bardzo prosta i uniwersalna – należy stosować te ograniczenia, zalecenia i wytyczne, które są właściwe dla miejsca, w którym się znajdujemy w danym momencie. Jeżeli np. klienci chcą zorganizować imprezę okolicznościową w naszym lokalu, to bez znaczenia jest miejsce i czas zawarcia umowy, miejsce zamieszkania organizatorów czy innych gości. Należy sprawdzić stan prawny obowiązujący w dniu tej imprezy w miejscu położenia lokalu i właśnie do nich się stosować.
Podsumowanie
Opisane kwestie to oczywiście jedynie niewielki wycinek wątpliwości dotyczących stosowania obostrzeń sanitarnych. Niewątpliwie ich powstaniu pomaga bardzo duży chaos informacyjny z tym związany. Zdarza się, że inne informacje podawane są na rządowych konferencjach prasowych, inne trafiają na strony internetowe i biuletyny organów, a jeszcze inne regulacje zawarte są w rozporządzeniu. Warto pamiętać o tym, że restauratorów wiążą w zakresie ograniczeń sanitarnych przepisy ustaw i rozporządzeń oraz zalecenia i wytyczne sanepidu. Pozostałe komunikaty nie są obowiązujące. Oczywiście zagubieniu wśród przepisów sprzyja również bardzo wysokie tempo zmian. Dlatego też warto je śledzić i wprowadzać na bieżąco wymagane i odpowiednie środki bezpieczeństwa.
***
Więcej na temat Zagrożeń prawnych w czasie pandemii dowiemy się naII Konferencji Kryzysowej MADE FOR Restaurant, która odbędzie się 16 listopada 2020 r. w formule on-line. Temat przedstawi mecenas Edyta Duchnowska z Kancelarii Radcy Prawnego Edyta Duchnowska, Prawo w restauracji.
Szczegóły i BEZPŁATNA rejestracja na wydarzenie na stronie: https://forsolutions.pl/konferencja-kryzysowa-on-line-11-2020-program-konferencji/